Zowel internationaal als nationaal wordt steeds meer energie gestoken in en dus wetgeving gemaakt voor het kunnen monitoren van witwassen en terrorismefinanciering, dit alles na de gebeurtenissen die nu bekend staan als ‘9/11’. Als bijvangst krijgt de Nederlandse belastingdienst echter ook steeds beter zicht op eventueel ongewenste belastingontwijking. De teugels worden strak aangetrokken zoals hierna zal blijken.

Tussenstapje: Mandatory Disclosure
Met de komst van de EU Mandatory Disclosure-richtlijn moeten intermediairs (zoals accountants, advocaten, notarissen en fiscalisten) internationale fiscale constructies in de sfeer van de directe belastingen melden bij de Belastingdienst. De wetgeving treedt op 1 juli 2020 in werking. Echter ook alle meldingsplichtige grensoverschrijdende constructies waarvan de eerste stap van implementatie is gezet tussen 25 juni 2018 en 1 juli 2020 moeten vóór 31 augustus 2020 zijn gemeld. De adviseur moet dus nu al bijhouden wat gemeld moet gaan worden.

Drie wetsvoorstellen
In Nederland zijn inmiddels drie wetsvoorstellen aanhangig die tot doel hebben om beter in beeld te krijgen wie de achterliggende eigenaren zijn van en/of zeggenschap hebben over ondernemingen en entiteiten/rechtspersonen:
• Het wetsvoorstel identificatie toonderaandelen
• Het (initiatief)wetsvoorstel Centraal aandeelhoudersregister
• De implementatiewet registratie uiteindelijke belanghebbenden (het UBO register)

De eerste twee wetsvoorstellen hangen samen met de derde, de invoering van een zogenaamd UBO register. Nu dat wetsvoorstel is verschenen zal ook nadere invulling worden gegeven aan de beide andere wetsvoorstellen.

Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden (het ‘UBO-register’)
Dit wetsvoorstel is een uitvloeisel van de Vierde EU Anti-witwasrichtlijn en is op 4 april 2019 gepubliceerd. De term UBO register is vanaf het begin in zwang geraakt voor deze wetgeving. UBO (Ultimate Beneficial Owner) is de Engelse term voor de uiteindelijk belanghebbende (natuurlijke persoon) in een rechtspersoon of onderneming. Het gaat om de implementatie van regelgeving van de EU, dus alle EU lidstaten voeren een dergelijk register in. Het doel is duidelijk, namelijk voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld of terrorismefinanciering. In de Memorie van Toelichting wordt echter gewag gemaakt van een ‘Motie Klaver’. Daarin is de regering opgeroepen zich actief in te zetten voor dit register, gelet op het belang van inzicht in de herkomst van vermogens teneinde witwassen en belastingontduiking te voorkomen. Hier wordt dus een extra Nederlands doel toegevoegd: het voorkomen van belastingontduiking.

Eigenlijk alle in Nederland opgerichte rechtspersonen en ondernemingen moeten hun UBO registreren zodra deze een belang van meer dan 25% in eigendom of zeggenschap heeft. In een openbaar register bij de KvK worden opgenomen: Naam, geboortemaand en -jaar, woonstaat en nationaliteit en de aard en omvang (>25%; >50% of >75%) van het gehouden economische belang. In het niet-openbare register worden de andere NAW gegevens opgenomen, het fiscaal nummer en documentatie aan de hand waarvan de identiteit van de UBO en de aard en omvang van het gehouden belang is geïdentificeerd. Iedereen kan de openbare gegevens opvragen, maar alleen per in het KvK opgenomen entiteit. Een lijst met alle UBO belangen van een natuurlijk persoon is dus niet op te vragen.

Het bestuur van de rechtspersoon of de onderneming is, op straffe van bestuurlijke boeten of strafrechtelijke vervolging, verplicht deze gegevens compleet aan te leveren bij de KvK, de UBO zelf is verplicht de gegevens aan te leveren aan het bestuur. Wwft instellingen zijn organisaties die vallen onder de Wet tegengaan van Witwassen en financieren terroristische activiteiten zoals accountants, advocaten, notarissen, fiscalisten, maar ook bijvoorbeeld ook banken en makelaars. Als zij bij hun cliëntenonderzoek stuiten op verkeerd in het UBO register opgenomen informatie, dan moeten zij dat ‘terugmelden’ aan de KvK.

Hiermee wordt een vervelende belangentegenstelling in het leven geroepen tussen aandeelhouders en het bestuur dat verantwoordelijk is voor de registratie. Daarnaast moeten de adviseurs van het bedrijfsleven dus ‘terugmelden’ als hun client een strafrechtelijke overtreding heeft begaan (namelijk een foutieve registratie). Dat is volstrekt in strijd met de vertrouwelijkheidsverplichtingen van alle adviseurs, banken en dergelijke.

De belastingdienst heeft al aangegeven dat het voorstel fraudegevoelig is, tot uitwijk gedrag en tot een toename van complexiteit zal leiden. De wetgeving rond het UBO-register wordt op 1 januari 2020 van kracht. Daarna moeten binnen 18 maanden alle UBO’s zijn geregistreerd. Als u nog actie wil ondernemen lijkt het verstandig met die datum rekening te houden.

En de Privacy?
Bij de ‘Panama Papers’ zijn namen gepubliceerd. Die mensen werden ter plekke publiekelijk ‘geroosterd’ en schuldig bevonden. Alleen werd nooit helemaal duidelijk waaraan ze schuldig waren en of er eigenlijk wel sprake was van enige schuld of zelfs maar werkelijke betrokkenheid… Uit de commentaren bleek toch vaak dat afgunst en achterdocht belangrijke drijfveren waren voor het ‘roosteren’. Wij horen om ons heen dat veel ondernemers niet blij worden van al deze regels, waarbij hun privacy nauwelijks nog een issue is. De combinatie van UBO-register, de verplichte publicatie van jaarstukken en Google lijkt tot grote exposure te gaan leiden. Gelet op het ‘grotere goed’ van het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering lijkt deze wetgeving echter niet meer tegen te houden.

Escapes mogelijk?
Zowel het KNB (de beroepsorganisatie van notarissen) als FBNed (vereniging van familiebedrijven) hebben al laten weten dat veel DGA’s en Familiebedrijven overwegen of onderzoeken om naar het buitenland te vertrekken.

Wij hebben inmiddels zo’n 10 manieren gevonden waarop de negatieve gevolgen van deze wetgeving op de een of andere manier kunnen worden voorkomen, vertraagd of verminderd.

Mochten u of uw cliënten belangstelling hebben dan nodigen wij u graag uit voor een gratis eerste verkenning.